Przyroda

- - Podstawa programowa
    
    PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU PRZYRODA
    
    II etap edukacyjny: klasy IV
    
    Cele kształcenia – wymagania ogólne
    
    I. Zaciekawienie światem przyrody.
    
    Uczeń stawia pytania dotyczące zjawisk zachodzących w przyrodzie, prezentuje postawę
    
    badawczą w poznawaniu prawidłowości świata przyrody przez poszukiwanie odpowiedzi na
    
    pytania: „dlaczego?”, „jak jest?”, „co się stanie, gdy?”.
    
    II. Stawianie hipotez na temat zjawisk i procesów zachodzących w przyrodzie i ich
    
    weryfikacja.
    
    Uczeń przewiduje przebieg niektórych zjawisk i procesów przyrodniczych, wyjaśnia proste
    
    zależności między zjawiskami; przeprowadza obserwacje i doświadczenia według instrukcji,
    
    rejestruje ich wyniki w różnej formie oraz je objaśnia, używając prawidłowej terminologii.
    
    III. Praktyczne wykorzystanie wiedzy przyrodniczej.
    
    Uczeń orientuje się w otaczającej go przestrzeni przyrodniczej i kulturowej; rozpoznaje
    
    sytuacje zagrażające zdrowiu i życiu oraz podejmuje działania zwiększające bezpieczeństwo
    
    własne i innych, świadomie działa na rzecz ochrony własnego zdrowia.
    
    IV. Poszanowanie przyrody.
    
    Uczeń zachowuje się w środowisku zgodnie z obowiązującymi zasadami; działa na rzecz
    
    ochrony przyrody i dorobku kulturowego społeczności.
    
    V. Obserwacje, pomiary i doświadczenia.
    
    Uczeń korzysta z różnych źródeł informacji (własnych obserwacji, badań, doświadczeń,
    
    tekstów, map, tabel, fotografii, filmów), wykonuje pomiary i korzysta z instrukcji (słownej,
    
    tekstowej i graficznej); dokumentuje i prezentuje wyniki obserwacji i doświadczeń; stosuje
    
    technologie informacyjno-komunikacyjne.
    
    Treści nauczania – wymagania szczegółowe
    
    1. Ja i moje otoczenie. Uczeń:
    
    1) wymienia czynniki pozytywnie i negatywnie wpływające na jego samopoczucie
    
    w szkole oraz w domu i proponuje sposoby eliminowania czynników negatywnych;
    
    2) wyjaśnia znaczenie odpoczynku (w tym snu), odżywiania się i aktywności ruchowej
    
    w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu;
    
    3) wymienia zasady prawidłowego uczenia się i stosuje je w życiu;
    
    4) opisuje prawidłowo urządzone miejsce do nauki ucznia szkoły podstawowej;
    
    5) uzasadnia potrzebę planowania zajęć w ciągu dnia i tygodnia; prawidłowo planuje
    
    i realizuje swój rozkład zajęć w ciągu dnia;
    
    6) nazywa zmysły człowieka i wyjaśnia ich rolę w poznawaniu przyrody, stosuje
    
    zasady bezpieczeństwa podczas obserwacji przyrodniczych;
    
    7) podaje przykłady przyrządów ułatwiających obserwację przyrody (lupa, mikroskop,
    
    lornetka), opisuje ich zastosowanie, posługuje się nimi podczas prowadzonych
    
    obserwacji;
    
    8) podaje przykłady roślin i zwierząt hodowanych przez człowieka, w tym w pracowni
    
    przyrodniczej, i wymienia podstawowe zasady opieki nad nimi;
    
    9) rozpoznaje i nazywa niektóre rośliny (w tym doniczkowe) zawierające substancje
    
    trujące lub szkodliwe dla człowieka i podaje zasady postępowania z nimi.
    
    2. Orientacja w terenie. Uczeń:
    
    1) wyznacza kierunki na widnokręgu za pomocą kompasu, gnomonu;
    
    2) obserwuje widomą wędrówkę Słońca w ciągu doby, miejsca wschodu, górowania
    
    i zachodu Słońca, w zależności od pory roku, wskazuje zależność między wysokością
    
    Słońca a długością cienia;
    
    3) orientuje plan, mapę w terenie, posługuje się legendą;
    
    4) identyfikuje na planie i mapie topograficznej miejsce obserwacji i obiekty
    
    w najbliższym otoczeniu, określa wzajemne położenie obiektów na planie, mapie
    
    topograficznej i w terenie;
    
    5) posługuje się podziałką liniową do określania odległości, porównuje odległość
    
    na mapie z odległością rzeczywistą w terenie;
    
    6) wykonuje pomiary np. taśmą mierniczą, szacuje odległości i wysokości w terenie;
    
    7) rozróżnia w terenie i na modelu formy wypukłe i wklęsłe, wskazuje takie formy
    
    na mapie poziomicowej.
    
    3. Obserwacje, doświadczenia przyrodnicze i modelowanie. Uczeń:
    
    1) obserwuje wszystkie fazy rozwoju rośliny, dokumentuje obserwacje;
    
    2) obserwuje i nazywa zjawiska atmosferyczne zachodzące w Polsce;
    
    3) obserwuje i rozróżnia stany skupienia wody, bada doświadczalnie zjawiska:
    
    parowania, skraplania, topnienia i zamarzania (krzepnięcia) wody;
    
    4) posługuje się pojęciem drobina jako najmniejszym elementem budującym materię,
    
    prezentuje za pomocą modelu drobinowego trzy stany skupienia ciał (substancji);
    
    5) opisuje skład materii jako zbiór różnego rodzaju drobin tworzących różne substancje
    
    i ich mieszaniny;
    
    6) prezentuje na modelu drobinowym właściwości ciał stałych, cieczy i gazów
    
    (kształt i ściśliwość);
    
    7) podaje przykłady ruchu drobin w gazach i cieczach (dyfuzja) oraz przedstawia te
    
    zjawiska na modelu lub schematycznym rysunku;
    
    8) obserwuje proste doświadczenia wykazujące rozszerzalność cieplną ciał stałych
    
    oraz przeprowadza, na podstawie instrukcji, doświadczenia wykazujące rozszerzalność
    
    cieplną gazów i cieczy;
    
    9) podaje przykłady występowania i wykorzystania rozszerzalności cieplnej ciał
    
    w życiu codziennym, wyjaśnia zasadę działania termometru cieczowego;
    
    10) wykonuje i opisuje proste doświadczenia wykazujące istnienie powietrza i ciśnienia
    
    atmosferycznego; buduje na podstawie instrukcji prosty wiatromierz i wykorzystuje
    
    go w prowadzeniu obserwacji;
    
    11) wymienia nazwy składników pogody (temperatura powietrza, opady i ciśnienie
    
    atmosferyczne, kierunek i siła wiatru) oraz przyrządów służących do ich pomiaru,
    
    podaje jednostki pomiaru temperatury i opadów stosowane w meteorologii;
    
    12) obserwuje pogodę, mierzy temperaturę powietrza oraz określa kierunek i siłę
    
    wiatru, rodzaje opadów i osadów, stopień zachmurzenia nieba, prowadzi kalendarz
    
    pogody;
    
    13) opisuje i porównuje cechy pogody w różnych porach roku, dostrzega zależność
    
    między wysokością Słońca, długością dnia a temperaturą powietrza w ciągu roku.
    
    4. Najbliższa okolica. Uczeń:
    
    1) rozpoznaje w terenie przyrodnicze (nieożywione i ożywione) oraz antropogeniczne
    
    składniki krajobrazu i wskazuje zależności między nimi;
    
    2) wymienia i charakteryzuje czynniki warunkujące życie na lądzie;
    
    3) obserwuje i nazywa typowe organizmy lasu, łąki, pola uprawnego;
    
    4) opisuje przystosowania budowy zewnętrznej i czynności życiowych organizmów
    
    lądowych do środowiska życia, na przykładach obserwowanych organizmów;
    
    5) wskazuje organizmy samożywne i cudzożywne oraz podaje podstawowe różnice
    
    w sposobie ich odżywiania się;
    
    6) przedstawia proste zależności pokarmowe zachodzące między organizmami lądowymi,
    
    posługując się modelem lub schematem;
    
    7) rozpoznaje i nazywa warstwy lasu, charakteryzuje panujące w nich warunki abiotyczne;
    
    8) obserwuje zjawiska zachodzące w cieku wodnym, określa kierunek i szacuje prędkość
    
    przepływu wody, rozróżnia prawy i lewy brzeg;
    
    9) rozróżnia i opisuje rodzaje wód powierzchniowych;
    
    10) wymienia i charakteryzuje czynniki warunkujące życie w wodzie;
    
    11) obserwuje i nazywa typowe rośliny i zwierzęta żyjące w jeziorze lub rzece, opisuje
    
    przystosowania ich budowy zewnętrznej i czynności życiowych do środowiska
    
    życia;
    
    12) przedstawia proste zależności pokarmowe występujące w środowisku wodnym,
    
    posługując się modelem lub schematem;
    
    13) rozpoznaje i nazywa skały typowe dla miejsca zamieszkania: piasek, glina i inne
    
    charakterystyczne dla okolicy;
    
    14) opisuje glebę, jako zbiór składników nieożywionych i ożywionych, wyjaśnia
    
    znaczenie organizmów glebowych i próchnicy w odniesieniu do żyzności gleby.
    
    5. Człowiek a środowisko. Uczeń:
    
    1) prowadzi obserwacje i proste doświadczenia wykazujące zanieczyszczenie
    
    najbliższego otoczenia (powietrza, wody, gleby);
    
    2) wyjaśnia wpływ codziennych zachowań w domu, w szkole, w miejscu zabawy
    
    na stan środowiska;
    
    3) proponuje działania sprzyjające środowisku przyrodniczemu;
    
    4) podaje przykłady miejsc w najbliższym otoczeniu, w których zaszły korzystne
    
    i niekorzystne zmiany pod wpływem działalności człowieka;
    
    5) podaje przykłady pozytywnego i negatywnego wpływu środowiska na zdrowie
    
    człowieka.
    
    6. Właściwości substancji. Uczeń:
    
    1) wymienia znane właściwości substancji (woda, cukier, sól kuchenna) i ich mieszanin
    
    (ocet, sok cytrynowy) występujące w jego otoczeniu;
    
    2) porównuje masy ciał o tej samej objętości, lecz wykonanych z różnych substancji;
    
    3) identyfikuje, na podstawie doświadczenia, ciała (substancje) dobrze i słabo przewodzące
    
    ciepło;
    
    4) podaje przykłady przedmiotów wykonanych z substancji kruchych, sprężystych
    
    i plastycznych;
    
    5) podaje przykłady zastosowania różnych substancji w przedmiotach codziennego
    
    użytku, odwołując się do właściwości tych substancji;
    
    6) bada wpływ czynników takich jak: woda, powietrze, temperatura, gleba na przedmioty
    
    zbudowane z różnych substancji;
    
    7) wykazuje doświadczalnie wpływ różnych substancji i ich mieszanin (np. soli kuchennej,
    
    octu, detergentów) na wzrost i rozwój roślin, dokumentuje i prezentuje
    
    wyniki doświadczenia;
    
    8) uzasadnia potrzebę segregacji odpadów, wskazując na możliwość ich ponownego
    
    przetwarzania (powołując się na właściwości substancji).
    
    7. Krajobrazy Polski i Europy. Uczeń:
    
    1) rozpoznaje na mapie hipsometrycznej niziny, wyżyny i góry;
    
    2) charakteryzuje wybrane krajobrazy Polski: gór wysokich, wyżyny wapiennej,
    
    nizinny, pojezierny, nadmorski, wielkomiejski, przemysłowy, rolniczy oraz wskazuje
    
    je na mapie;
    
    3) podaje przykłady zależności między cechami krajobrazu a formami działalności
    
    człowieka;
    
    4) wymienia formy ochrony przyrody stosowane w Polsce, wskazuje na mapie parki
    
    narodowe, podaje przykłady rezerwatów przyrody, pomników przyrody i gatunków
    
    objętych ochroną, występujących w najbliższej okolicy;
    
    5) wymienia najważniejsze walory turystyczne największych miast Polski, ze szczególnym
    
    uwzględnieniem Warszawy, Krakowa, Gdańska;
    
    6) lokalizuje na mapie Europy: Polskę oraz państwa sąsiadujące z Polską i ich stolice;
    
    7) opisuje krajobrazy wybranych obszarów Europy (śródziemnomorski, alpejski),
    
    rozpoznaje je na ilustracji oraz lokalizuje na mapie.
    
    8. Organizm człowieka. Uczeń:
    
    1) podaje nazwy układów narządów budujących organizm człowieka: układ kostny,
    
    oddechowy, pokarmowy, krwionośny, rozrodczy, wskazuje na planszy główne
    
    narządy tych układów:
    
    a) układ kostny – elementy układu: czaszka, kręgosłup, klatka piersiowa, kończyny
    
    górne, kończyny dolne,
    
    b) układ oddechowy – jama nosowa, krtań, tchawica, oskrzela, płuca,
    
    c) układ pokarmowy – jama ustna, przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelito grube,
    
    odbytnica,
    
    d) układ krwionośny – serce, naczynia krwionośne: żyły i tętnice,
    
    e) układ rozrodczy żeński – jajniki, jajowody, macica, pochwa i układ rozrodczy
    
    męski – jądra, nasieniowody, prącie;
    
    2) wymienia podstawowe funkcje poznanych układów człowieka;
    
    3) rozpoznaje i nazywa, na podstawie opisu, fotografii lub rysunku, etapy rozwoju
    
    człowieka (zarodkowy i płodowy, okres noworodkowy, niemowlęcy, poniemowlęcy,
    
    przedszkolny, szkolny, wieku dorosłego, starości);
    
    4) opisuje zmiany zachodzące w organizmach podczas dojrzewania płciowego;
    
    5) wykazuje doświadczalnie, że czynnikiem niezbędnym do spalania jest tlen, identyfikuje
    
    produkty spalania i oddychania: dwutlenek węgla, para wodna oraz podaje
    
    ich nazwy;
    
    6) opisuje rolę zmysłów w odbieraniu wrażeń ze środowiska zewnętrznego;
    
    7) bada właściwości ogniskujące lupy, powstawanie obrazu widzianego przez lupę
    
    i podaje przykłady zastosowania lupy;
    
    8) wskazuje rodzaje źródeł dźwięku, bada doświadczalnie zależność powstającego
    
    dźwięku od np. naprężenia i długości struny;
    
    9) bada rozchodzenie się dźwięków w powietrzu i ciałach stałych;
    
    10) porównuje prędkości rozchodzenia się dźwięku i światła na podstawie obserwacji
    
    zjawisk przyrodniczych, doświadczeń lub pokazów.
    
    9. Zdrowie i troska o zdrowie. Uczeń:
    
    1) podaje przykłady negatywnego wpływu wybranych gatunków zwierząt, roślin,
    
    grzybów, bakterii i wirusów na zdrowie człowieka, wymienia zachowania
    
    zapobiegające chorobom przenoszonym i wywoływanym przez nie;
    
    2) wymienia zasady postępowania z produktami spożywczymi od momentu zakupu
    
    do spożycia (termin przydatności, przechowywanie, przygotowywanie posiłków);
    
    3) wymienia zasady prawidłowego odżywiania się i stosuje je;
    
    4) podaje i stosuje zasady dbałości o własne ciało (higiena skóry, włosów, zębów,
    
    paznokci oraz odzieży);
    
    5) charakteryzuje podstawowe zasady ochrony narządów wzroku i słuchu;
    
    6) wyjaśnia znaczenie ruchu i ćwiczeń fizycznych w utrzymaniu zdrowia;
    
    7) podaje przykłady właściwego spędzania wolnego czasu, z uwzględnieniem zasad
    
    bezpieczeństwa w czasie gier i zabaw ruchowych oraz poruszania się po drodze;
    
    8) opisuje zasady udzielania pierwszej pomocy w niektórych urazach (stłuczenia,
    
    zwichnięcia, skaleczenia, złamania, ukąszenia, użądlenia), potrafi wezwać pomoc
    
    w różnych sytuacjach;
    
    9) podaje przykłady zachowań i sytuacji, które mogą zagrażać zdrowiu i życiu człowieka
    
    (np. niewybuchy i niewypały, pożar, wypadek drogowy, jazda na łyżwach
    
    lub kąpiel w niedozwolonych miejscach);
    
    10) wyjaśnia znaczenie symboli umieszczonych np. na opakowaniach środków czystości
    
    i korzysta z produktów zgodnie z ich przeznaczeniem;
    
    11) wymienia podstawowe zasady bezpiecznego zachowania się w domu, w tym
    
    posługiwania
    
    się urządzeniami elektrycznymi, korzystania z gazu, wody;
    
    12) wyjaśnia negatywny wpływ alkoholu, nikotyny i substancji psychoaktywnych na
    
    zdrowie człowieka, podaje propozycje asertywnych zachowań w przypadku presji
    
    otoczenia;
    
    13) wymienia zasady zdrowego stylu życia i uzasadnia konieczność ich stosowania.
    
    10. Zjawiska elektryczne i magnetyczne w przyrodzie. Uczeń:
    
    1) podaje przykłady zjawisk elektrycznych w przyrodzie (np. wyładowania atmosferyczne,
    
    elektryzowanie się włosów podczas czesania);
    
    2) demonstruje elektryzowanie się ciał i ich oddziaływania na przedmioty wykonane
    
    z różnych substancji;
    
    3) wymienia źródła prądu elektrycznego i dobiera je do odbiorników, uwzględniając
    
    napięcie elektryczne;
    
    4) opisuje skutki przepływu prądu w domowych urządzeniach elektrycznych, opisuje
    
    i stosuje zasady bezpiecznego obchodzenia się z urządzeniami elektrycznymi;
    
    5) buduje prosty obwód elektryczny i wykorzystuje go do sprawdzania przewodzenia
    
    prądu elektrycznego przez różne ciała (substancje);
    
    6) uzasadnia potrzebę i podaje sposoby oszczędzania energii elektrycznej;
    
    7) bada i opisuje właściwości magnesów oraz ich wzajemne oddziaływanie, a także
    
    oddziaływanie na różne substancje;
    
    8) buduje prosty kompas i wyjaśnia zasadę jego działania, wymienia czynniki zakłócające
    
    prawidłowe działanie kompasu.
    
    11. Ziemia we Wszechświecie. Uczeń:
    
    1) opisuje kształt Ziemi z wykorzystaniem jej modelu – globusa;
    
    2) wymienia nazwy planet Układu Słonecznego i porządkuje je według odległości od
    
    Słońca;
    
    3) wyjaśnia założenia teorii heliocentrycznej Mikołaja Kopernika;
    
    4) bada doświadczalnie prostoliniowe rozchodzenie się światła i jego konsekwencje,
    
    np. camera obscura, cień;
    
    5) bada zjawisko odbicia światła: od zwierciadeł, powierzchni rozpraszających,
    
    elementów odblaskowych; podaje przykłady stosowania elementów odblaskowych
    
    dla bezpieczeństwa;
    
    6) prezentuje za pomocą modelu ruch obiegowy i obrotowy Ziemi;
    
    7) odnajduje zależność między ruchem obrotowym Ziemi a zmianą dnia i nocy;
    
    8) wykazuje zależność między ruchem obiegowym Ziemi a zmianami pór roku.
    
    12. Lądy i oceany. Uczeń:
    
    1) wskazuje na globusie: bieguny, równik, południk zerowy i 180°, półkule, kierunki
    
    główne oraz lokalizuje kontynenty, oceany i określa ich położenie względem
    
    równika i południka zerowego;
    
    2) wskazuje na mapie świata: kontynenty, oceany, równik, południk zerowy i 180°,
    
    bieguny;
    
    3) charakteryzuje wybrane organizmy oceanu, opisując ich przystosowania w budowie
    
    zewnętrznej do życia na różnej głębokości;
    
    4) opisuje przebieg największych wypraw odkrywczych, w szczególności Krzysztofa
    
    Kolumba i Ferdynanda Magellana.
    
    13.Krajobrazy świata. Uczeń:
    
    1) charakteryzuje warunki klimatyczne i przystosowania do nich wybranych organizmów
    
    w następujących krajobrazach strefowych: lasu równikowego wilgotnego,
    
    sawanny, pustyni gorącej, stepu, tajgi, tundry, pustyni lodowej;
    
    2) opisuje krajobrazy świata, w szczególności: lasu równikowego wilgotnego, sawanny,
    
    pustyni gorącej, stepu, tajgi, tundry, pustyni lodowej, rozpoznaje je na ilustracji
    
    oraz lokalizuje na mapie;
    
    3) rozpoznaje i nazywa organizmy roślinne i zwierzęce typowe dla poznanych krajobrazów;
    
    4) podaje przykłady współzależności między składnikami krajobrazu, zwłaszcza między
    
    klimatem (temperatura powietrza, opady atmosferyczne) a rozmieszczeniem
    
    roślin i zwierząt.
    
    14. Przemiany substancji. Uczeń:
    
    1) podaje przykłady przemian odwracalnych: topnienie, krzepnięcie i nieodwracalnych:
    
    ścinanie białka, korozja;
    
    2) odróżnia pojęcia: rozpuszczanie i topnienie, podaje przykłady tych zjawisk z życia
    
    codziennego;
    
    3) bada doświadczalnie czynniki wpływające na rozpuszczanie substancji: temperatura,
    
    mieszanie;
    
    4) podaje i bada doświadczalnie czynniki wywołujące topnienie i krzepnięcie (temperatura)
    
    oraz parowanie i skraplanie (temperatura, ruch powietrza, rodzaj cieczy,
    
    wielkość powierzchni);
    
    5) odróżnia mieszaniny jednorodne od niejednorodnych, podaje przykłady takich
    
    mieszanin z życia codziennego;
    
    6) proponuje sposoby rozdzielania mieszanin jednorodnych i niejednorodnych
    
    (filtrowanie, odparowanie, przesiewanie).
    
    15. Ruch i siły w przyrodzie. Uczeń:
    
    1) opisuje różne rodzaje ruchu;
    
    2) interpretuje prędkość jako drogę przebytą w jednostce czasu, wyznacza doświadczalnie
    
    prędkość swojego ruchu, np. marszu lub biegu;
    
    3) bada doświadczalnie siłę tarcia i oporu powietrza oraz wody, określa czynniki,
    
    od których te siły zależą, podaje przykłady zmniejszania i zwiększania siły tarcia
    
    i oporu w przyrodzie i przez człowieka oraz ich wykorzystanie w życiu codziennym.
    
    ZALECANE WARUNKI I SPOSÓB REALIZACJI
    
    Podział treści nauczania dla poszczególnych klas należy rozpocząć od tego, co jest dziecku
    
    najlepiej znane, czyli od najbliższej okolicy, a następnie poszerzyć je o treści dotyczące
    
    Polski i świata.
    
    Głównymi obszarami aktywności ucznia w ramach przedmiotu powinny być:
    
    1) obserwowanie i mierzenie;
    
    2) doświadczanie;
    
    3) prowadzenie doświadczeń;
    
    4) dokumentowanie i prezentowanie;
    
    5) stawianie pytań i poszukiwanie odpowiedzi.
    
    Szkoła powinna zapewnić warunki do bezpiecznego prowadzenia zajęć badawczych i
    
    terenowych, obserwacji i doświadczeń. Część obserwacji i doświadczeń powinna mieć
    
    charakter ciągły lub okresowy w powiązaniu np. ze zmianami pór roku lub stanów pogody.
    
    Podczas prowadzenia zajęć proponuje się wykorzystywanie przedmiotów codziennego użytku
    
    oraz produktów stosowanych w gospodarstwie domowym.
    
    PRZYRODA – Podstawa programowa (dla klas V-VI)
    
    Cele edukacyjne
    
    1. Zainteresowanie światem, jego różnorodnością, bogactwem i pięknem.
    
    2. Rozumienie zależności istniejących w środowisku przyrodniczym.
    
    3. Zdobycie umiejętności obserwacji zjawisk przyrodniczych i dokonywania ich opisu.
    
    4. Poznanie współzależności człowieka i środowiska.
    
    5. Poznanie zachowań sprzyjających bezpieczeństwu ludzi i przyrody.
    
    6. Wyrobienie poczucia odpowiedzialności za środowisko.
    
    Zadania szkoły
    
    1. Dostarczanie wiedzy na temat człowieka, udzielanie uczniowi pomocy w rozumieniu samego siebie.
    
    2. Przekazywanie wiedzy na temat budowy i złożoności świata ożywionego i nieożywionego oraz warunków życia.
    
    3. Umożliwianie prowadzenia obserwacji środowiska w najbliższej okolicy oraz poznawanych regionach.
    
    4. Przeprowadzanie ćwiczeń kształtujących umiejętność orientowania się w terenie i na mapie.
    
    5. Umożliwianie prowadzenia obserwacji zjawisk przyrodniczych, wykonywania prostych eksperymentów i interpretowania ich wyników.
    
    6. Pobudzanie wrażliwości uczniów na piękno świata i wartość życia.
    
    7. Kształtowanie postawy szacunku do zwierząt i przyrody oraz odpowiedzialności za ich stan.
    
    Treści nauczania
    
    1. Wspólne cechy budowy i czynności organizmów.
    
    2. Złożoność świata żywego, znaczenie różnych sposobów jego porządkowania.
    
    3. Przykłady różnorodności roślin, grzybów i zwierząt oraz środowisk ich życia.
    
    4. Opis miejsca zamieszkania (formy terenu, skały, wody, gleba, roślinność).
    
    5. Warunki życia ludzi w najbliższym otoczeniu.
    
    6. Orientacja w terenie, szkic, plan, mapa.
    
    7. Krajobraz najbliższej okolicy - obserwacje i opisy:
    
    1) składniki naturalnego krajobrazu,
    
    2) sposoby zagospodarowania obszaru,
    
    3) ludzie i kultura,
    
    4) zależność życia ludzi od czynników przyrodniczych i pozaprzyrodniczych.
    
    8. Krajobrazy nizinne, wyżynne i górskie:
    
    1) środowisko i jego zagospodarowanie (na przykładzie wybranych krajobrazów Polski),
    
    2) krajobrazy naturalne i przekształcone przez człowieka,
    
    3) przykłady pozytywnego i negatywnego zagospodarowania przestrzeni,
    
    4) krainy Polski.
    
    9. Wybrane krajobrazy świata:
    
    1) lądy i kontynenty,
    
    2) oceany.
    
    10. Pogoda i klimat, obserwacje meteorologiczne.
    
    11. Właściwości różnych substancji i ich zastosowanie:
    
    1) metale i niemetale,
    
    2) mieszaniny jednorodne i niejednorodne,
    
    3) woda i roztwory wodne; rozpuszczanie i krystalizacja,
    
    4) właściwości materii o różnych stanach skupienia,
    
    5) przemiany chemiczne znane z życia codziennego (np. spalanie, korozja, ścinanie białka).
    
    12. Kinetyczno - molekularny model budowy materii.
    
    13. Podstawowe zjawiska fizyczne:
    
    1) mechaniczne,
    
    2) elektryczne i magnetyczne,
    
    3) optyczne i akustyczne.
    
    14. Czynności życiowe człowieka, etapy rozwoju człowieka ze szczególnym uwzględnieniem dojrzewania biologicznego, zasady higieny.
    
    15. Znaczenie wybranych gatunków roślin, grzybów i zwierząt dla człowieka.
    
    16. Bakterie i wirusy - zagrożenia i korzyści dla człowieka.
    
    17. Substancje szkodliwe dla organizmów żywych i ich oddziaływanie na środowisko przyrodnicze.
    
    18. Wpływ człowieka na środowisko przyrodnicze.
    
    19. Wpływ środowiska na zdrowie człowieka:
    
    1) substancje szkodliwe i ich wpływ na organizm człowieka,
    
    2) rola wody, powietrza, gleby, ich odtwarzalność, czystość i skażenie.
    
    20. Ziemia w Układzie Słonecznym, obserwacje astronomiczne.
    
    21. Podróże i odkrycia geograficzne.
    
    Osiągnięcia
    
    1. Całościowe postrzeganie rzeczywistości przyrodniczej.
    
    2. Obserwowanie przyrodniczych składników środowiska i ich opis.
    
    3. Gromadzenie i integrowanie wiedzy koniecznej do opisywania zjawisk przyrody.
    
    4. Rozpoznawanie stanów fizjologicznych organizmu człowieka. Dbałość o zdrowie przez stosowanie zasad higieny i korzystanie z różnych form rekreacji.
    
    5. Dostrzeganie walorów przyrodniczych najbliższego regionu, znajomość prawnie chronionych obiektów i obszarów przyrodniczych. Rozpoznawanie, z wykorzystaniem atlasów i prostych kluczy, pospolitych gatunków roślin i zwierząt.
    
    6. Dostrzeganie zależności między czynnikami środowiska przyrodniczego i kulturowego.
    
    7. Wyjaśnianie zjawisk fizycznych i astronomicznych.
    
    8. Obserwowanie i identyfikowanie różnorodnych substancji i procesów chemicznych w najbliższym otoczeniu.
    
    9. Właściwe korzystanie z dostępnych produktów chemicznych.
    
    10. Dostrzeganie wpływu działalności człowieka na środowisko przyrodnicze.
    
    11. Orientowanie się w terenie.
    
    12. Czytanie i interpretowanie map, wykresów, tabel.
    
    13. Rozwiązywanie prostych zadań problemowych dotyczących miejsca zamieszkania i okolicy.
    
    14. Dostrzeganie kulturowych walorów najbliższego regionu.

Podstawa programowa

Linki

Kontakty

Logowanie