• Przyroda

          • Ciekawostki

          • Tylko dla wytrwałych  (w czytaniu) -  50 krótkich ciekawostek ze świata przyrody.
            1. Najstarszymi organizmami świata są sosny z gatunków Pinus aristata i Pinus longavea, które rosną w Górach Skalistych. Wiek niektórych osobników wynosi około 6000 lat.
            2. Pewne ptaki z południowo-wschodniej Azji - salangany budują gniazda, z których (gdy są puste) przyrządza się znany chiński specjał: zupę z gniazd.
            3. Dorosłe łososie, wracając na tarło do rzek, w których przyszły na świat mogą przepłynąć do 2500 km.
            4. Najliczniejszą rodziną okrytonasiennych są złożone (Asteraceae). Liczy ona 25 000 gatunków. Zaraz po niej plasuje się rodzina storczykowatych (Orchidaceae) z 24 000 gatunków.
            4. Pustułka - ptak drapieżny występujący w Polsce potrafi dostrzec zdobycz z wysokości 1,6 km. Dodatkowo ten ptak jest w stanie namierzyć dobre tereny łowieckie, bo widzi w nadfiolecie. Ślady smug moczu gryzoni odbijają nadfiolet, więc teren, na którym widać dużo smug musi obfitować w zdobycz.
            6. Rybitwa szara to ptak, który bije wszelkie rekordy jeśli chodzi o długość migracji sezonowej. Co roku ptaki te odbywają lot ze swoich terenów lęgowych w Arktyce na Antarktydę i z powrotem. Trasa liczy ok. 50 000 km.
            7. Kret podczas patrolowania swych podziemnych tuneli napotyka bezkręgowce, które stanowią jego pożywienie. Gdy jest najedzony, tylko nadgryza zdobycz, żeby nie uciekła i zostawia ją sobie na później.
            8. Szkielet człowieka składa się zazwyczaj z 206 kości.
            9. W ciągu roku każdy człowiek traci przeciętnie 4 kg martwego naskórka i 30 000 włosów.
            10. Samiec dzioborożca zamurowuje samicę w dziupli na czas wysiadywania jaj i karmienia piskląt. Jest to rodzaj ochrony przed drapieżnikami. Zostawia on tylko wąską szczelinę w "murze", przez którą podaje samicy jedzenie.]

            11. Około 5% ludzi ma 13 par żeber zamiast pospolitej liczby 12 par.
            12. Najszybciej rosnącym drzewem jest eukaliptus. W przeciągu 100 lat dorasta do 100 m. Drzewem o największym obwodzie jest baobab. Może on wynosić nawet 55 m.
            13. Przeciętna liczba komórek mózgu człowieka wynosi 15 miliardów.
            14.  Osób leworęcznych jest w populacji ludzkiej około 11%. Jest ich więcej wśród mężczyzn (12,6%), niż wśród kobiet (9,6%). Słynni mańkuci to: Michał Anioł, Leonardo da Vinci, Charlie Chaplin, Paul McCartney.
            15. Jedynymi małpami żyjącymi w Europie są magoty. Można je spotkać tylko na Giblartarze. Gatunek ten cechuje całkowity brak ogona.
            16.  Ptak o nazwie miodowód i afrykański ratel (krewniak borsuka) nawiązały ciekawą formę współpracy. Miodowód doprowadza ratela do gniazda pszczół, które ten rozbija, by wyjeść miód. Natomiast miodowód, który sam z gniazdem nie poradziłby sobie wyjada później pozostawione larwy i wosk. Ratel uwielbia miód i stąd się wzięła jego łacińska nazwa Mellivora czyli "miodożerca".
            17.  U człowieka cała objętość jego krwi (4,5 - 5 litrów) przechodzi przez nerki w ciągu 5 minut.
            18. Najliczniejszym gatunkiem ptaka jest afrykański wikłacz czerwonodzioby (bliski krewniak wróbla). Na wolności żyje około 1,5 mld osobników tego gatunku.
            19.  U człowieka w prawej półkuli mózgu mieszczą się takie funkcje jak wyobraźnia przestrzenna, postrzeganie całościowe, myślenie abstrakcyjne, zdolności do syntez i muzykalność, natomiast w lewej takie funkcje jak zdolność mowy (zazwyczaj), postrzeganie szczegółów, zdolność do analiz i praktyczność. Przewaga którejś z półkul zaznacza się silniej u mężczyzn niż u kobiet.
            20.  Grupa krwi 0 jest najpospolitsza na świcie. Ma ją 46% ludzi. Najrzadsza jest grupa AB, która cechuje tylko 14% mieszkańców naszego globu.

            21. Australijskie mrówki miodowe mają zwyczaj poić niektóre robotnice zebranym nektarem do tego stopnia, że rozdęcie odwłoków nie pozwala im chodzić. Wtedy to zostają one zawieszone w ich podziemnych korytarzach i służą za spiżarki dla całej kolonii.
            22.  Największym ssakiem lądowym, jaki kiedykolwiek zamieszkiwał Ziemię było zwierzę o nazwie Baluchiterium. Było najbliżej spokrewnione z żyjącymi współcześnie nosorożcami. Ważyło około 30 ton, mierzyło ponad 5 m wysokości.
            23. Mózg waży tylko 2% masy ciała, a otrzymuje aż 30% krwi.
            24. Margie Profet z Uniwersytetu Stanu Washington w Seattle wysunęła hipotezę, mówiącą że kobieta we wczesnej fazie ciąży ma często nudności dlatego, że staje się wtedy tak wrażliwa jak płód, aby uchronić go przed substancjami czy ich stężeniami, które normalnie dla niej samej nie byłyby szkodliwe.
            25.  Sumaryczna powierzchnia wszystkich 23 parków narodowych Polski stanowi około 1% powierzchni kraju.
            26. U ludzi praworęcznych w 96% przypadków ośrodek mowy mieści się w lewej półkuli mózgu, a w 4% w prawej. Ludzie leworęczni mają ośrodek mowy w lewej półkuli w 66% przypadków, w prawej - w 17% przypadków, a w pozostałych 17% reprezentowany jest on obupółkulowo.
            27.  Do lat 40-tych XX wieku na Ziemi żyło 8 podgatunków tygrysa. W tych latach wymarły 3 z nich: irański, jawajski i balijski. Pozostałe 5 podgatunków zagrożonych jest wymarciem: tygrys bengalski - ok. 4000 osobników, tygrys indochiński - ok. 1275, tygrys sumatrzański - ok. 525, tygrys syberyjski - ok. 175 i tygrys południowochiński - ok. 25. Żyje więc obecnie w naturze około 6000 tygrysów i jest to liczba alarmująca.
            28.  Oprócz człowieka tylko gatunek szympansa - bonobo ma zwyczaj uprawiać miłość w pozycji "twarzą w twarz".
            29. W ciele człowieka znajduje się 640 mięśni, z czego około 600 to mięśnie zależne od woli.
            30. Renifer to jedyny przedstawiciel rodziny jeleniowatych, u którego poroże noszą zarówno samce jak i samice.

            31.  Na 100 dziewczynek rodzi się 106 chłopców.
            32.  Ludzie leworęczni trochę częściej niż praworęczni zapadają na choroby psychiczne, ale są średnio bardziej twórczy.
            33.  Wśród kobiet Europy największy średni rozmiar biustu cechuje Brytyjki, a najmniejszy - Austriaczki.
            34.  W ciągu dnia przez płuca przechodzi 10 000 litrów powietrza, z czego pobierane jest 360 litrów tlenu.
            35. Całkowita długość naczyń krwionośnych dorosłego człowieka wynosi 160 000 kilometrów.
            36. Bliźniaki rodzą się średnio raz na 90 porodów, a trojaczki - raz na 6400 porodów.
            37. Włosy człowieka rosną z prędkością 0,35 mm na dzień. W przeciągu miesiąca przyrastają więc o ok. 1 cm.
            38.  W naturze bananowce zapylane są wyłącznie przez nietoperze.
            39. Wśród mężczyzn białej rasy daltoniści stanowią 8%, a w przypadku mężczyzn rasy czarnej - tylko 3%.
            40. Najbardziej aktywnym seksualnie narodem świata są Węgrzy, a najmniej - Singapurczycy.

            41.  Liczba opisanych przez naukę gatunków organizmów wynosi 1,4 mln. Szacuje się, że liczba wszystkich gatunków żyjących na Ziemi wynosi 20-40 mln.
            42. Spośród znanych nauce gatunków 70% stanowią zwierzęta, a tylko 18% rośliny wyższe. Reszta to grzyby, glony, pierwotniaki i bakterie. Aż 75% wszystkich zwierząt to owady.
            43.  Największym żyjącym obecnie ptakiem jest struś afrykański (160 kg), a najmniejszym - koliber o nazwie trzmielak (1,5 g).
            44.  Pewien koliber - sylfik macha skrzydłami z częstotliwością 12 000 uderzeń / minutę. Jest to rekord u ptaków.
            45. Serce noworodka bije z częstością 120 uderzeń na minutę, serce człowieka dorosłego - tylko 70 uderzeń na minutę.
            46.  Specjalnie wyszkolone psy potrafią rozróżnić nawet zapach bliźniąt jednojajowych.
            47.  Największym ssakiem jest płetwal błękitny (do 200 ton), a najmniejszym - ryjówka etruska (3 g). Płetwal błękitny jest ponadto największym zwierzęciem, jakie kiedykolwiek zamieszkiwało Ziemię.
            48. Australijski dziobak to bardzo rzadki przykład jadowitego gatunku ssaka. Samiec dziobaka ma na tylnej kończynie ostrogę jadową.
            49.  W barwnikach oddechowych niektórych żachw (prymitywne strunowce) stwierdzono obecność jonów wanadu. Barwniki te nazwano hemowanadynami.
            50.Oprócz Antarktydy węże nie występują w naturze jedynie w Irlandii i na Nowej Zelandii.

            źródło: Wortal Nauk Przyrodniczych





            Najmniejszą polską sową jest sóweczka - niewielki ptak drapieżny z rodziny puszczykowatych. Ta maleńka sowa bez "uszu" występuje w starszych i dużych lasach całej Polski.

            Najpiękniejszą jaskinią Beskidu Małego jest Jaskinia Komonieckiego odkryta dla turystyki dopiero w 1983 roku, jednak opisana po raz pierwszy przez żywieckiego wójta Andrzeja Komonieckiego już w roku 1704. 

            W rosnącym i zielonym drzewie tylko kilka procent jego objętości stanową żywe komórki, pozostałe ponad 90% to celulozowe ściany po obumarłych komórkach wypełnione materiałami utwardzającymi (np. ligniną, suberyną). 

            Na terenie Tatr znajduje się kilka wodospadów i wywierzysk. Najbardziej znanym wodospadem są znajdujące się na szlaku wiodącym na Morskie Oko Wodogrzmoty Mickiewicza. Natomiast największym wodospadem w polskich tatrach jest Wielka Siklawa mierząca 70 m.  

            Na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego znajduje się około 650 jaskiń, największa z nich to Wielka Śnieżna – Wielka Limanowa, obejmuje 18000m długości korytarzy i sięga w głąb 814m. Do zwiedzania dla turystów dostępnych jest zaledwie 6 jaskiń.  

            Dunajec jest rzeką o długości 251km, stanowi prawy dopływ Wisły. Powstał z połączenia Czarnego i Białego Dunajca.

            Wielki Staw w Dolinie Pięciu Stawów jest najgłębszym i drugim co do wielkości stawem w polskich Tatrach. W najgłębszym miejscu osiąga 79,3m głębokości i ma pojemność 12 967 tys. m3.  

            Morskie Oko jest największym jeziorem w polskiej części Tatr, zajmuje powierzchnię 34,93ha, szerokość 566m, długość 862m, w najgłębszym miejscu osiąga 50,8m. Morskie Oko położone jest w Dolinie Rybiego Potoku, na wysokości około 1395m n.p.m.. 


            (zródło: Przyroda Polska)

            Zjawiska przyrodnicze:

            Co to tęcza?

            Tęcza to łuk świecący barwami widma, powstająca gdy słońce oświetla chmurę deszczową. Barwa fioletowa leży wewnątrz tego łuku a czerwona na zewnątrz. Czasami obserwuje się jeszcze drugą tęczę zwaną wtórną. Ma ona mniejszą jasność. W przypadku tęczy wtórnej barwa fioletowa jest po stronie zewnętrznej. Czerwona za po wewnętrznej. Tęczę obserwuje się niekiedy także przy świetle księżyca. Nie jest ona kolorowa, tylko biała i pyłowa. Z fizycznego punktu widzenia tęcza jest zjawiskiem optycznym występującym w atmosferze ziemskiej. Tęcza nie występuje przy absolutnie czystym lub zakrytym niebie. Warunkiem jej utworzenia jest lokalny deszcz, oświetlony przez słońce. Tęcza powstaje w załamaniu się i odbiciu promieni świetlnych w pojedynczych kroplach wody. Odbite promienie dochodzą do oczu obserwatora. Wielkość kropli wody ma decydujące znaczenie dla nasilenia barw tęczy i szerokości jej łuku. W przypadku mżawki (wody o średnicy 0,05mm) widoczna jest tęcza bardzo blada. Im większe są krople deszczu, tym wspanialsze barwy tęczy. Najpiękniejsze tęcze powstają w związku z silnymi ale krótko trwałymi opadami deszczu. Podczas opadów śniegu nie dochodzi do występowania tęczy. Bardzo często dochodzi do powstawania tylko fragmentów tęczy. Przyczyna tego zjawiska leży w tym że zachmurzenie nie jest całkowite i deszcz nie pada w jednakowym stopniu.

             



            Co wywołuje błyskawice i grzmoty?

            Błyskawica jest wyładowaniem ektrycznym o bardzo dużym natężeniu. Przenosi w kierunku Ziemi ujemne ładunki elektryczne. Przepływ ładunków może odbywać się wewnątrz chmury albo pomiędzy chmurą i powierzchnią gruntu. W danym momencie na naszej planecie jest 1500-2000 aktywnych burz, dających około 6000 błysków na minutę. Prawie 250 lat od czasów Beniamina Franklina, amerykańskiego naukowca, który udowodnił, że błyskawica jest formą elektryczności, nadal pozostaje wiele nie wyjaśnionych zagadnień związanych z elektrycznością atmosferyczną. Aby zapoczątkować lawinę elektronów, które dadzą początek uderzenia błyskawicy, potrzebna jest w chmurze burzowej różnica potencjałów około 1 miliona woltów / metr. Ten potencjał chmura wytwarza w ciągu tylko pół godziny. Jest to rezultat istnienia silnych wstępujących i zstępujących prądów powietrza. Warunkiem powstania pola elektrycznego chmury jest występowanie dużych kropel deszczu, gradzin, bryłek lodu, które wędrując w chmurze zderzają się, a rozpadając wytwarzają ładunki elektryczne. Spadający strumień zyskuje ładunek ujemny , podczas gdy unoszący się - ładunek dodatni. Skutkiem tego ładunki ujemne gromadzą się w dolnej części chmury, ładunki dodatnie zaś - u jej wierzchołka. W momencie wyładowania iskra zaczyna wędrować z chmury do Ziemi, przenosząc ujemny ładunek elektryczny i pozostawiając za sobą kanał silnie zjonizowanego powietrza o średnicy 1-5 cm. Dowodem jest kształt pochodzących z uderzenia błyskawicy w piasek tzw. pioruniaków (fulgurytów) - stopionej w rurkowatej dziurce krzemionki. Kiedy błyskawica uderzy w wilgotne obiekty, takie jak : drzewo, droga, Ściana, efekt cieplny jest tak duży, że wilgoć w nich zawarta, że wilgoć w nich zawarta może zagotować się gwałtownie rozrywając obiekt na kawałki.

            (zródło: www.zjawiska.webpark.pl)